USTAWA z 9 maja 2018 r. o szczególnych rozwiązaniach wspierających osoby o znacznym stopniu niepełnosprawności wchodzi w życie od 1 lipca 2018 r.
Z Ustawy wynikają 3 rodzaje uprawnień dla pacjentów:
- Korzystanie z ambulatoryjnych świadczeń specjalistycznych bez skierowania.
- Korzystanie poza kolejnością ze świadczeń opieki zdrowotnej oraz usług farmaceutycznych udzielanych w aptekach.
- Korzystanie z refundacji wyrobów medycznych na szczególnych zasadach.
Trzeba tu zaznaczyć, że Ustawa dotyczy osób ze znacznym stopniem. Orzeczenie o umiarkowanym lub lekkim stopniu niepełnosprawności nie uprawnia do skorzystania z postanowień tej ustawy. Art. 3. 1. ustawy mówi o grupie objętej wsparciem:
Wsparcie, o którym mowa w art. 1, obejmuje zapewnienie dostępności świadczeń opieki zdrowotnej odpowiednich dla świadczeniobiorców posiadających orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Zastanawiam się, jakim wsparciem zostaną objęte dzieci do 16 roku życia, dla których stopnia niepełnosprawności nie określa się. Z tekstu wynika, że ta ustawa ich nie dotyczy.
Kto ustala status niepełnosprawności?
Orzeczenia stopnia niepełnosprawności (lekki, umiarkowany, znaczny) dokonuje:
- powiatowy lub miejski zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności – jako pierwsza instancja;
- wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności – jako druga instancja;
- rejonowy sąd pracy i ubezpieczeń społecznych jako organ odwoławczy dokonujący kontroli prawidłowości orzekania przez organy administracji publicznej.
Na równi z orzeczeniem o stopniu niepełnosprawności wydanym przez te instytucje traktowane są niektóre inne orzeczenia (na podstawie Ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z dnia 27 sierpnia 1997 r. – Dz.U. Nr 123, poz. 776):
- Wydane przez lekarza orzecznika ZUS orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy i samodzielnej egzystencji;
Orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy jest tożsame z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, a orzeczenie o częściowej niezdolności do pracy oraz celowości przekwalifikowania traktowane jest na równi z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności. - Orzeczenia ZUS o inwalidztwie wydane przed 1 września 1997r. orzeczenie o zaliczeniu do I grupy inwalidów;
Orzeczenie o zaliczeniu do II grupy inwalidów tożsame z orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, a orzeczenie o zaliczeniu do III grupy inwalidów tożsame z orzeczeniem o lekkim stopniu niepełnosprawności - Orzeczenia KRUS o stałej lub długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym dla osób, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny (podstawą takiego rozstrzygnięcia jest wyłącznie ważne orzeczenie o niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym wydane przed 1 stycznia 1998 r.).
- Orzeczenia o zaliczeniu do I grupy inwalidztwa wydane przez komisje lekarskie podległe MON lub MSWiA przed 1 stycznia 1998 r.
Definicja stopnia niepełnosprawności
Informacje na temat kryteriów kwalifikowania są powszechnie dostępne w internecie, np. na stronie SPES. Stamtąd właśnie weźmy trzy podstawowe cechy:
- całkowita niezdolność do wykonywania pracy zarobkowej z powodu jakiegokolwiek naruszenia sprawności organizmu;
- konieczność sprawowania opieki – co oznacza całkowitą zależność osoby od otoczenia;
- konieczność udzielania pomocy, w tym również w pełnieniu ról społecznych
a wszystko to przez okres powyżej 12 miesięcy.
Dzieci do 16 roku życia zaliczane są do osób niepełnosprawnych bez określenia stopnia, jeżeli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie powyżej 12 miesięcy z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodującą konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.
Dokument potwierdzający
Potwierdzeniem posiadania uprawnień jest orzeczenie lub legitymacja osoby niepełnosprawnej wystawiona przez powiatowy zespół ds. orzekania o niepełnosprawności.
Legitymacja zawiera imię i nazwisko osoby niepełnosprawnej, jej numer PESEL (co zapobiega konieczności wymiany legitymacji w sytuacji zmiany nazwiska), termin ważności oraz symbol przyczyny i stopień niepełnosprawności wpisywane odpowiednio do legitymacji wyłącznie na wniosek osoby zainteresowanej lub przedstawiciela ustawowego tej osoby. Zarówno symbol przyczyny jak i stopień niepełnosprawności są wpisywane do legitymacji pod postacią kodu QR, co gwarantuje pełną ochronę tych danych jako szczególnie wrażliwych.
Jak widać – są dwa typy legitymacji: do 16 roku życia bez stopnia i powyżej 16 roku ze stopniem niepełnosprawności. Szczegóły na temat tego dokumentu i odpowiedzi na wiele pytań znajdziecie na stronie niepelnosprawni.pl
Legitymacje starsze – wystawione przed dniem 1 września 2017 r. (wg poprzedniego wzoru ) zachowują ważność na czas w nich określony.
Uprawnienie pierwsze
W myśl art. 57 Ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej osoby te zyskują uprawnienie przyjęcia bez skierowania na udzielenie świadczenia w Ambulatoryjnej Opiece Specjalistycznej (poradnie kontraktowanie w ramach AOS)
Uprawnienie ww. nie dotyczy świadczeń w rodzaju:
- rehabilitacja lecznicza (poradnia rehabilitacyjna, gabinet fizjoterapeutyczny),
- tomografii komputerowej (prawo atomowe: skierowanie pacjenta na określone badanie z zastosowaniem promieniowania jonizującego wynika z uzasadnionego przekonania lekarza, że jego wynik dostarczy informacji, które przyczynią się do postawienia prawidłowego rozpoznania lub wykluczenia choroby, oceny jej przebiegu i postępów leczenia oraz, że korzyści z tego tytułu przewyższą możliwe ujemne następstwa dla zdrowia, które mogą być związane z narażeniem na promieniowanie jonizujące).
- rezonansu magnetycznego
- badań endoskopowych
Zawsze to lekarz prowadzący na podstawie przesłanek medycznych określa rodzaj i zakres badań koniecznych do wykonania ze względu na stan zdrowia pacjenta, stąk wymóg skierowania na te zakresy świadczeń.
Uprawnienie drugie
Zgodnie z art. 47c Ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej osobom ją objętym przysługuje również przyjęcie poza kolejnością wynikające z listy osób oczekujących oraz dla każdej kolejnej wizyty w toku leczenia.
Uprawnienie to dotyczy wszystkich świadczeń opieki zdrowotnej. Dodatkowo, w przypadku świadczeń w rodzaju AOS (w tym również diagnostyki), powinny one być one udzielane maksymalnie do 7 dni roboczych.
W przypadku braku możliwości udzielenia świadczenia w dniu zgłoszenia, prowadzone będą dwie listy: jedna na podstawie art. 20 Ustawy o świadczeniach (…), druga na podstawie art. 47c tej Ustawy. Inny termin udzielenia świadczenia nie może być późniejszy niż 7 dni roboczych od dnia zgłoszenia w AOS.
Uprawnienie trzecie (wyroby medyczne)
Uprawnienia dla tej grupy osób są takie same jak w przypadku świadczeniobiorców do 18 roku życia, u których stwierdzono ciężkie i nieodwracalne upośledzenie albo nieuleczalną chorobę zagrażającą życiu, które powstały w prenatalnym okresie rozwoju dziecka lub w czasie porodu (art. 47 ust. 1a ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2017 r. poz. 1938 ze zm.).
Świadczeniobiorcy posiadający orzeczenie o znacznym stopniu niepełnosprawności, spełniający kryteria przyznawania określone w rozporządzeniu Ministra Zdrowia
z dnia 29 maja 2017 r. w sprawie wykazu wyrobów wydawanych na zlecenie (Dz.U. poz. 1061 z późn.zm.) będą mogli zaopatrzyć się w wyroby medyczne, z zachowaniem limitu ich finansowania, częściej niż określony w rozporządzeniu okres ich użytkowania.
Na podstawie materiałów z Podkarpackiego OW NFZ oraz
- https://www.spes.org.pl/twoje-prawa/swiadczenia-rodzinne/program-za-zyciem
- https://www.spes.org.pl/twoje-prawa/orzekanie-o-niepelnosprawnosci/stopien-niepelnosprawnosci
- https://www.mpips.gov.pl/aktualnosci-wszystkie/art,5536,9059,nowa-legitymacja-osob-niepelnosprawnych.html